Podsumowanie i pytania kluczowe

W podsumowaniu debaty: „Porozmawiajmy z energią o Energii” Prezes Stowarzyszenia Góra Mieszkańców, Przemysław Janusewicz podkreślił istotną kwestię. Wszyscy, Burmistrzowie, Radni i my mieszkańcy powinniśmy wyobrazić sobie jak nasza Gmina powinna wyglądać za 5, 10, 15, 20 lat. To wyobrażenie może być najbardziej abstrakcyjne jakie możemy wymyśleć. Może być naiwne. Jednym słowem marzycielskie.

Następnie do tych marzeń dołączmy plan działania. Ten powinien być racjonalny i możliwy do wykonania, bo przecież nie przeniesiemy Gminy na Marsa. Nie oznacza jednak, że plan nie ma być ambitny!

W końcu przejść do działania. Realizować go skutecznie.

Z gotowym planem działania łatwiej szukać finansowania, bo wiedzieć będziemy na co potrzeba i ile pieniędzy. 

Jakie kryteria przyświecały zleceniu audytu i w jaki sposób samorząd planuje wydatki na energię oraz oszczędności? Powołanie spółdzielni energetycznej, o którym nie wiadomo nic od września, także wymaga wyjaśnienia. Krok do wykonania audytu słuszny, ale czy nie wzięcie pod uwagę całości problematyki energetycznej w Gminie Góra Kalwaria, nie powoduje że staje się dokumentem mało wartościowym? Czy wykazane oszczędności 11% to wszystko co możemy wycisnąć w ramach modernizacji energetycznej Naszej Gminy?

Naszym zdaniem, a także wielu ekspertów należy do tych zagadnień podchodzić kompleksowo, a modernizację energetyczną traktować systemowo

Na te i inne pytania postaramy się uzyskać odpowiedzi

w kolejnej debacie. Już mamy sygnały, że tym razem wskażemy ciekawe rozwiązania i dla Gminy i dla odbiorców indywidualnych.

Elektrociepłownia i niewykorzystany potencjał.

Warto również zauważyć, że w różnych szkołach w Gminie występują znaczne rozbieżności w cenach za energię. Niektóre szkoły płacą 0,50 zł za kWh energii czynnej , inne 0,90 zł. Może to wynikać z różnic w umowach z dostawcami energii. Warto zbadać te kwestie i sprawdzić, czy istnieje możliwość ujednolicenia stawek dla wszystkich placówek, co mogłoby obniżyć koszty.

Elektrociepłownia i niewykorzystany potencjał.

Gmina posiada również własną elektrociepłownię, która ma zainstalowaną moc 11,1 MW, jednak obecnie wykorzystywana jest jedynie moc 7 MW. Część nowych osiedli jest podłączana przez deweloperów do oddzielnych źródeł gazowych, co zmniejsza efektywność wykorzystania posiadanych zasobów. Wydaje się, że należy rozważyć pełniejsze wykorzystanie potencjału elektrociepłowni, aby obniżyć koszty zakupu energii i poprawić efektywność energetyczną w gminie.

Remonty przeprowadzane etapami, szczególnie w obiektach sportowych, jak basen, wiążą się z dodatkowymi kosztami, takimi jak utrata przychodów z biletów, brak zajęć szkolnych, czy konieczność utrzymania pracowników w okresie wyłączenia obiektu

z użytkowania. Basen jako obiekt o wysokim zużyciu energii generuje ponad 70% wydatków na energię w obiektach sportowych, co jest bardzo istotne z punku audytu wydatków. Jak się okazuje proces remontowy zakłada się na prawie osiem miesięcy. Na chwilę obecną do końca czerwca 2025 roku.

Analiza oszczędności na konkretnych przykładach

Basen, który obecnie przechodzi remont w ramach projektu Horizon, pokazują, jak różne mogą być koszty inwestycji. Koszt całkowity remontu wynosi 4,6 mln zł, z czego 2,3 mln zł to część inwestycyjna. Koszt instalacji paneli fotowoltaicznych realizowanych na basenie wynosi 528 tys. zł, co jest znacznie wyższą kwotą niż wskazana w audycie (128 tys. zł). Skąd wynikają różnice? Czy przypadkiem projekt Horizon nie jest zjadaczem naszych pieniędzy?  Tak wiemy, są to pieniądze pochodzące z projektów unijnych, co mimo wszystko nie zmienia faktu, że nadal są to nasze pieniądze. One bowiem w Unii europejskiej pochodzą z podatków mieszkańców Europy. O tym już nie raz pisaliśmy.

Czas zwrotu inwestycji

Warto także zwrócić uwagę na czas zwrotu z inwestycji, który w przypadku działań związanych z termoizolacją budynków może wynosić od kilku do nawet 20 lat. Taki okres zwrotu inwestycji jest dość długi, co może budzić obawy co do efektywności  tej inwestycji. Istotne jest tu również wzięcie pod uwagę kwestii technicznych instalacji. Czy na pewno okres 20 lat spłaty kredytów będzie efektywny i proporcjonalny do czasu efektywności instalacji? Czy nie okaże się przypadkiem, że jeszcze w trakcie spłaty kredytów nie trzeba będzie modernizować, serwisować, lub naprawiać zamontowanych instalacji?

Problematyka oprocentowania kredytów i koszty inwestycji

Istotnym elementem wpływającym na opłacalność inwestycji jest również oprocentowanie kredytów, które nie zostało uwzględnione w audycie. Koszty kredytów stanowią znaczną część całkowitych wydatków na inwestycje. Przykłady z audytu pokazują, jak oprocentowanie kredytu wpływa na całkowity koszt inwestycji. Dla przykładu:

Basen – wysokość kredytu w wysokości 772 tys. zł, po  uwzględnieniu oprocentowania (RRSO 10%) wyniósłby 1,1 mln zł,

 Szkoły Górka Kalwaria - koszt inwestycji 2,7mln, po uwzględnieniu oprocentowania kredytu, wyniósł niemal 3,5 mln zł.

Koszty termoizolacji i fotowoltaiki

Audyt pokazuje koszty związane z termoizolacją budynków w zależności od obiektu - od kilkuset tysięcy złotych do kilku milionów złotych, co jest istotnym obciążeniem budżetu.

Koszty instalacji paneli fotowoltaicznych wahają się od 50 tys. zł do 130 tys. zł, zależnie od wielkości obiektu i potrzebnej mocy.

Główny nacisk w audycie położono na termomodernizację, w tym wymianę stolarki okiennej, modernizację systemu ogrzewania ciepłej wody oraz wentylację, co w dłuższej perspektywie pozwoli na obniżenie zużycia energii.

Niestety, w audycie zabrakło m.in. uwzględnienia magazynów energii, które pozwalają na przechowywanie nadwyżek energii.

W trakcie dyskusji na debacie, burmistrz wskazał, że nie ma to wielkiego znaczenia w przypadku basenu, bo jest on bardzo energochłonny i wszystko co wyprodukuje fotowoltaika zostanie od razu skonsumowane. Nie do końca tak to wygląda, magazyny energii służą nie tylko do magazynowania nadmiaru energii z paneli, ale też do pobierania energii w nocy, kiedy jest niższa taryfa za prąd.

Rozwiązaniem ma być powstanie spółdzielni energetycznej.

Co to znaczy? Otóż załóżmy, że wytworzona energia z paneli fotowoltaicznych zainstalowanych na szkołach będzie mogła być wykorzystana do zasilania innych obiektów publicznych naszej Gminy. Pomysł o tyle ciekawy, że biorąc pod uwagę fakt, że panele na szkołach wyprodukują najwięcej energii wtedy gdy będą zamknięte (okres wakacyjny), to przesłanie go do innych budynków miałoby sens. Pytanie jednak nasuwa się oczywiste. Jak to zrobić, uwzględniając brak infrastruktury przesyłowej w Gminie? Oczywiście można odsprzedać wyprodukowaną energię do zakładu energetycznego (w naszym przypadku to PGE), a potem ją odkupić, ale konieczne w tym przypadku jest wzięcie pod uwagę różnicę ceny sprzedaży i zakupu. Istotne jest również fakt, ze owa Spółdzielnia jeszcze nie powstała. Złożone dokumenty do KRS zostały we wrześniu, a niestety do dzisiaj nie fizycznie nie powstała. Gmina Serock zawiązała spółdzielnię w 2021 roku i do tej pory czeka na przyłączeni do sieci.

Celem audytu było wskazanie potencjalnych oszczędności związanych z zużyciem energii, jednak jego zakres okazał się ograniczony, skupiając się wyłącznie na termomodernizacji oraz instalacji paneli fotowoltaicznych. Niestety audyt nie uwzględniał innych rozwiązań, które mogłyby znacząco wpłynąć na efektywność energetyczną, jak np. instalacja magazynów energii, turbiny wiatrowe, biogazownie czy energię z odwiertów geotermalnych i petrotermalnych. Fotowoltaika jest uzależniona od ilości nasłonecznionych dni w Polsce. Ta bowiem wynosi 70-75 dni w roku. Brak analizy innych źródeł energii już na wstępie założeń mocno zmniejsza efektywność rozwiązań.

W 2024 roku przeprowadzony został audyt energetyczny  w Gminie Góra Kalwaria, który dotyczył 15 budynków publicznych - w tym szkół i basenu. Miał na celu wskazanie oszczędności w zużyciu energii.

Koszty energii są szczególnie wysokie w takich obiektach jak szkoły, przedszkola, obiekty sportowe, w tym basen miejski, a także

w sektorze gospodarki komunalnej, co pokazuje poniższy wykres.

Chcąc uniknąć sytuacji, w której koszty wdrożenia działań oszczędnościowych przewyższą same korzyści z tych oszczędności,  wydatki na poprawę efektywności energetycznej powinny być planowane w sposób kompleksowy i strategiczny.

Gmina, jako jednostka samorządu terytorialnego, ma obowiązek zarządzania energią na swoim obszarze. Do jej głównych zadań należy m.in. efektywne gospodarowanie energią w budynkach użyteczności publicznej, takich jak szkoły, urzędy, obiekty sportowe 

i kulturalne, a także tworzenie i wdrażanie strategii energetycznych, które uwzględniają planowanie lokalnego zaopatrzenia

w energię i ciepło. Właściwe zarządzanie energią pozwala na minimalizowanie kosztów, a także poprawę jakości życia mieszkańców, zapewniając jednocześnie zgodność z wymogami środowiskowymi i prawnymi.

Analiza finansowa i oszczędności

Przygotowując się do debaty organizowanej przez Stowarzyszenie Góra Mieszkańców, która odbyła się 12 marca 2025 roku w Ośrodku Kultury w Górze Kalwarii, Anna Leśniak Wrońska – zastępca prezesa Stowarzyszenia, analityk finansowy i jednocześnie jedna z prelegentek przeanalizowała udostępnione przez Gminę informacje. Zgodnie z nimi, wydatki na energię w Gminie są podzielone na różne działy, co obrazuje poniższy wykres uwzględniający lata 2020-2025. Na rok 2025 zaplanowany budżet wynosi około 250 mln zł, z czego ponad 9 mln zł zostanie wydatkowane na energię, co stanowi istotną część wydatków ogółem gminy.

1231572352

NIP:

Napisz do nas

Zadzwoń do nas

540208426

REGON: